چسبندگی رحم یکی از بیماری های زنان است که اغلب به دلیل زخم، عفونت یا آسیب ناشی از جراحی ایجاد می شود. اما سوال اینجاست که علت این عارضه چیست؟ چسبندگی رحم چه علائم و نشانه هایی دارد؟ آیا درمان قطعی برای چسبندگی رحم وجود دارد؟ آیا چسبندگی رحم باعث سقط جنین می شود؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و با این بیماری و راه های درمان آن بیشتر آشنا شوید.
چسبندگی رحم چیست؟
لایه‌ی داخل رحم که آندومتر نامیده می‌شود در طی یک چرخه قاعدگی طبیعی و نرمال بعد از دوره‌ی خونریزی، ضخامتش افزایش می‌یابد تا در صورت تشکیل نطفه، جنین امکان لانه‌گزینی داشته باشد. داخل رحم مانند یک بالون تخیله شده می‌باشد که دیواره‌های آن در قسمت پشت و جلو در تماس با یکدیگر هستند تا بعد از دریافت جنین، با رشد او شروع به انبساط کنند. چسبندگی رحم که به سندرم آشرمن معروف است زمانی رخ می‌دهد که بافت‌ها و باندهایی باعث ایجاد چسبندگی بین این دیواره‌ها شوند، چسبندگی مشکلات فراوانی را ایجاد خواهد کرد که یکی از آنها برای افرادی که قصد بارداری دارند جلوگیری از لانه‌گزینی جنین در دیواره‌ها می‌شود.
چسبندگی بعد از یک آسیب، جراحی یا عفونت ممکن است ایجاد شود. این آسیب به دیواره‌ی داخلی رحم می تواند به دو دسته خفیف (نوارهای چسبندگی نازک) و یا شدید (نوارهای ضخیم) تقسیم شوند. آشرمن می‌تواند تنها بر بخشی از دیواره‌ی رحم تاثیر بگذارد یا در موارد شدید قسمت زیادی از آن را درگیر کند. نوع خفیف چسبندگی ممکن است برای بیمار اصلاً قابل توجه نباشد اما در نوع شدید آن ممکن است باعث اختلالات قاعدگی بشود.
علل ایجاد چسبندگی رحم چیست؟
سندرم آشرمن می تواند به دنبال هر کدام از موارد زیر رخ دهد:
- پس از خارج نمودن جنین به دنبال کورتاژ یا سقط جنین رخ
- باقی ماندن بخش‌هایی از جفت پس از زایمان
- برداشتن پولیپ رحم به روش هیسترکتومی
- خارج نمودن فیبروم رحم
- ابلیشن آندومتر (عمل جراحی برای تخریب لایه داخلی رحم جهت کاهش خونریزی‌های شدید در هنگام عادت ماهیانه)
- زایمان سزارین
- بخیه
- پرتودرمانی
- عفونت های لگنی
- بیماری‌های مقاربتی
بر اساس تحقیقات انجام شده در ۹۰ درصد موارد سندرم آشرمن به دنبال یک کورتاژ رخ می دهد که ممکن است به علت سقط جنین ناقص، جفت باقی‌مانده پس از زایمان و یا یک سقط جنین انتخابی انجام شده باشد.
بیشتر بخوانید: کولپوسکوپی
علائم سندم آشرمن (چسبندگی رحم)
- هیپومنوره (قاعدگی بسیار سبک)
- آمنوره (قطع شدن قاعدگی)
- گرفتگی یا درد شدید در ناحیه لگن
- انسداد دهانه رخم در حین معاینه
- ناباروری
- سقط های مکرر
نحوه تشخیص سندرم آشرمن
اگر بعد از یک جراحی یا پس از یک دوره‌ی عفونت، مقدار خونریزی هنگام عادت ماهیانه نسبت به گذشته کاهش پیدا کند یا اینکه خونریزی به طور کل قطع شود یکی از گزینه‌هایی که باید به آن شک کرد سندرم آشرمن می‌باشد.
گاهی اوقات در روزهایی که باید دوره‌ی عادت ماهیانه شروع شود ممکن است فرد دچار درد در ناحیه شکم و کمر باشد. ممکن است که دوره عادت ماهانه شروع شود، اما هیچ خونریزی وجود نداشته باشد. زمانی که دوره‌ی عادت ماهیانه شروع شود اما خون به علت چسبندگی رحم نتواند خارج شود، نشان دهنده‌ی سندرم آشرمن است.
بیمارانی که تحت درمان IVF هستند یا افرادی که در مرحله لانه گزینی جنین دچار مشکل هستند باید تحت آزمایش و غربالگری جهت تشخیص سندرم آشرمن قرار بگیرند. یک سونوگرافی از ناحیه زیر شکم به سادگی می تواند چسبندگی رحم را تشخیص دهد. گاهی اوقات یک تصویر رادیوگرافی که جهت باز بودن لوله‌ها گرفته می‌شود نیز می‌تواند چسبندگی داخل رحم را تشخیص دهد.
چسبندگی رحم در بارداری
عدم درمان این عارضه می تواند عوارض و پیامدهایی در دوران بارداری ایجاد کرده و برای سلامت جنین یک تهدید محسوب شود. به طور کلی، چسبندگی رحم باعث جلوگیری از تماس اسپرم با تخمک و اختلال در لانه گزینی سلول تخم می شود. اگر این بیماری درمان نشود می تواند در دوران بارداری سبب بروز مشکلاتی مانند زایمان زودرس، سقط جنین، خونریزی و اتصال غیرطبیعی جفت در زنان شود.
احتمال وقوع بارداری موفق بعد از درمان چسبندگی رحم، به شدت و نوع چسبندگی رحم بستگی دارد و ممکن است عدم درمان باعث ایجاد ناباروری در زنان شود. معمولا بانوانی که از سندرم آشرمن نوع خفیف رنج می برند، احتمال بارداری بیشتری نسبت به زنان با چسبندگی بالا دارند.
راه های درمان چسبندگی رحم
تشخیص اولیه باید به دنبال هیسترکتومی مورد تائید قرار بگیرد. پس از تائید نهایی بافت‌هایی که باعث چسبندگی شده را ابتدا جدا می‌کنند و یک کاتتر بالونی یا کویل ضدبارداری داخل رحمی را در محل قرار می‌دهند تا از چسبندگی مجدد جلوگیری شود. در ادامه هورمون درمانی با استروژن و پروژسترون جهت رشد آندومتر و بر روی بافت‌هایی که عامل چسبندگی بود، تجویز خواهد شد.
گاهی اوقات لازم است جراحی دوباره تکرار شود به خصوص در موارد شدید این بیماری. در بعضی مواقع با وجود جراحی‌های مکرر، چسبندگی ممکن است دوباره عود کند و باعث ایجاد مشکلاتی در بارداری شود.
اگر با وجود چسبندگی‌های شدید داخل دیواره رحم، بارداری صورت بگیرد ممکن باعث سقط جنین و یا مشکلاتی مانند جفت آکرتا (در این حالت رشد جفت به دیواره‌ی رحم بسیار بیشتر از حد نرمال بوده و اگر جدا کردن آن با دقت صورت نپذیرد ممکن است باعث خونریزی شدید در مادر شود و خطری تهدید کننده برای سلامت او باشد) را ایجاد نماید.
توصیه پایانی
اگر شما مبتلا به سندرم آشرمن هستید قبل از اینکه اقدام به بارداری نمایید باید حتما تحت درمان کامل قرار بگیرید، بعد از جراحی شانس شما برای باردار شدن و بارداری موفق افزایش می‌یابد، به طور معمول پزشکان توصیه می‌کنند تا یک سال پس از جراحی برای بارداری اقدام نکنید. اما اگر این بیماری در حین بارداری برای شما تشخیص داده شده است در تمام مراحل بارداری باید تحت نظر پزشک بهترین متخصص زنان در تهران باشید، زیرا احتمال سقط جنین و یا مشکلات جدی که تهدید کننده سلامت شما و جنین باشد بسیار افزایش می‌یابد.
در صورتی که در زمینه چسبندگی رحم سوالی دارید، می توانید در انتهای همین مقاله، بخش نظرات آن را با دکتر شراره صدری نائینی متخصص زنان و زایمان مطرح کنید.