کولپوسکوپی [colposcopy] یک روش تشخیصی برای بررسی دهانه رحم، دیواره واژن و واژن است که به منظور کشف علائم ضایعات سرطانی و پیش سرطانی در این نواحی انجام میشود. اگر تست پاپ اسمیر شما چیزی غیر طبیعی را نشان دهد یا جواب تست HPV مثبت گرفته باشید، توصیه متخصص زنان به شما این است که برای تشخیص هرچه دقیق تر، کولپوسکوپی انجام دهید.
در ادامه مقاله توضیحات مفصل تری را درباره کولپوسکوپی آورده ایم. اگر تا انتهای مقاله جواب سوال خود را پیدا نکردید میتوانید در بخش دیدگاه های سایت برای ما ارسال کنید و یا با شماره های درج شده در وبسایت تماس بگیرید.
کولپوسکوپی چیست؟
کولپوسکوپی یک روش تشخیصی است که توسط متخصص زنان و زایمان برای بررسی دقیق‌تر نواحی دهانه رحم، واژن و فرج استفاده میشود. این روش با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ انجام میشود که به پزشک این امکان را می‌دهد تا با بزرگنمایی بالا و نور مناسب، تغییرات سلولی و بافتی را که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، بررسی کند.
هدف اصلی کولپوسکوپی شناسایی تغییرات غیرطبیعی در سلول‌ها و بافت‌های دهانه رحم است که ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکلاتی مانند دیسپلازی (ضایعات پیش سرطانی) یا سرطان باشد. همچنین این روش می‌تواند برای بررسی زگیل تناسلی و سایر عفونت‌های ویروسی نیز مورد استفاده قرار گیرد. کولپوسکوپی به ویژه پس از نتایج غیرطبیعی آزمایش پاپ اسمیر توصیه میشود تا تشخیص دقیق‌تری انجام شود و در صورت لزوم، بیوپسی (نمونه‌برداری از بافت) نیز انجام گیرد.
دلایل انجام کولپوسکوپی
به طور کلی اهداف و دلایل انجام کولپوسکوپی را میتوان به صورت ساده و خلاصه اینگونه توضیح داد:
تغییرات سلولی غیرطبیعی
یکی از دلایل اصلی انجام کولپوسکوپی، شناسایی تغییرات سلولی غیرطبیعی در دهانه رحم است. این تغییرات می‌توانند نشانه‌هایی از دیسپلازی (پیش‌سرطان) یا حتی سرطان دهانه رحم باشند. انجام کولپوسکوپی پس از نتایج غیرطبیعی آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر این تغییرات کمک کند.
تشخیص زگیل تناسلی
کولپوسکوپی همچنین برای تشخیص و بررسی زگیل تناسلی (ناشی از ویروس HPV) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ویروس می‌تواند باعث تغییرات سلولی شود که ممکن است به سرطان منجر شود. کولپوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا این تغییرات را در مراحل اولیه شناسایی کند و اقدامات لازم را انجام دهد.
کاربردهای کولپوسکوپی
کولپوسکوپی در موارد زیر استفاده می شود:
- در صورتی که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد.
- اگر نتیجه تست های غربالگری مانند آزمایش HPV (زگیل تناسلی) و آزمایش HSV ( تبخال تناسلی) غیرطبیعی باشد.
- وجود ضایعات تبخال تناسلی یا هرپس تناسلی
- التهاب مقاوم دهانه رحم
- زخم های مقاوم به درمان دهانه رحم
- سرطان دهانه رحم
- سرطان واژن
- سرطان مهبل
- خونریزی بین دوره های قاعدگی یا پس از نزدیکی
- ترشحات واژینال به صورت مداوم
- خونریزی بی دلیل در دوران بارداری
- تغییرات پیش سرطانی بافت دهانه رحم
- تغییرات پیش سرطانی بافت واژن
- تغییرات پیش سرطانی بافت فرج
آمادگی های قبل از کولپوسکوپی چیست؟
قبل از انجام آزمایش کولپوسکوپی رعایت برخی نکات ضروری است تا عوارض جانبی این روش تا حد امکان کاهش یابد.
- دو روز قبل از انجام کولپوسکوپی مقاربت جنسی نداشته باشید.
- دو روز قبل، از داروهای واژینال استفاده نکنید.
- دو روز قبل، از تامپون استفاده نکنید.
- یک تا دو روز قبل، از داروهای مسکن استفاده نکنید.
- در صورت صلاحدید پزشک می توانید از مسکن استفاده نمایید.
- در صورت بارداری و حاملگی حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- بهتر است با مثانه خالی مراجعه کنید و نیازی به ناشتا بودن نیست.
برخیاز بانوان به دلیل استرس و اضطراب زیاد، از انجام این آزمایش صرفه نظر می کنند یا آن را عقب می اندازند که می تواند برای سلامتی آن ها مضر و خطرآفرین باشد. در حالیکه این تست، یک روش بسیار ایمن و بدون عوارض آزاردهنده است. بنابراین بهتر است با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید و با ترس خود مقابله نمایید.
کولپوسکوپی چگونه انجام می شود؟
این آزمایش تشخیصی معمولا در مطب پزشک یا در کلینیک انجام می شود و حدودا ۱۰ تا ۲۰ دقیقه نیز طول می کشد. به این صورت که روی تخت معاینه دراز خواهید کشید و پاها را در تکیه گاه قرار می دهید. پزشک یک اسپکولوم (speculum) را درون واژن قرار خواهد داد تا دیواره های واژن باز نگه داشته شده و از این طریق بتواند دهانه رحم را مشاهده کند.
سپس با استفاده از دستگاه بزرگنمایی به نام کولپوسکوپ که در فاصله چند سانتی متری قرار می دهد، نور را به واژن می تاباند و معاینه از طریق لنز کولپوسکوپ انجام می شود. پزشک برای پاک کردن و ضدعفونی در آن ناحیه از محلول خاصی استفاده می کنند.
بیشتر بخوانید: لاپاراسکوپی
کولپوسکوپی و بیوپسی
در مواردی که پزشک در طول کولپوسکوپی، بافت یا مورد غیر طبیعی مشاهده کند، بیوپسی (نمونه برداری) انجام می شود. به طور کلی بیوپسی برای دو ناحیه دهانه رحم و واژن صورت می گیرد. در صورت مشاهده بافت مشکوک در دهانه رحم که در قسمت پایینی رحم قرار دارد، به کمک ابزار خاص، بخشی از بافت غیر طبیعی دهانه رحم برداشته می شود.
بیوپسی دهانه رحم ممکن است باعث فشار یا ناراحتی خفیف شود، اما دردناک نخواهد بود. در صورت مشاهده بافت غیرطبیعی واژن نیز نمونه برداری انجام خواهد شد که بیمار کمی درد خفیف تا متوسط احساس می کند. البته در برخی موارد ممکن است از بی حسی موضعی استفاده شود.
مراقبت های بعد از کولپوسکوپی
پس از انجام کولپوسکوپی نیازی به استراحت خاصی نبوده و بیمار می تواند فعالیت های روزمره خود را انجام دهد. اما اگر کولپوسکوپی همراه بیوپسی انجام شود، رعایت برخی نکات ضروری خواهد بود. توصیه می شود پس از انجام این روش به همراه بیوپسی تا یک هفته از برقراری رابطه جنسی، دوش واژینال و استفاده از تامپون خودداری کنید.
توجه داشته باشید که کولپوسکوپی بدون بیوپسی بدون درد و خونریزی است. در صورت انجام نمونه برداری مشاهده لکه بینی و احساس درد تا چند روز طبیعی خواهد بود. اما در صورت تشدید علائم سریعا با متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید تا راهنمایی های لازم را به شما داده شود.
عوارض و خطرات کولپوسکوپی
به طور کلی، کولپوسکوپی یک روش بسیار ایمن است و اکثر زنان هیچ گونه عوارض جانبی را تجربه نمی کنند. با این حال گاهی اوقات به دلایلی ممکن است عوارض بسیار کمی در بیمار مشاهده شود. این نشانه ها ممکن پس از نمونه برداری رخ دهد و تا یکی دو روز ادامه پیدا کند، اما در صورت تشدید عوارض، مراجعه به پزشک الزامی است.
آیا خون ریزی بعد از کولپوسکوپی طبیعی است؟
مقدار کمی خونریزی خفیف یا لکه بینی پس از کولپوسکوپی همراه با نمونه برداری طبیعی است. اگر این روش همراه با نمونه گیری باشد، ممکن است برای چند روز ترشحات غلیظ و تیره واژن مشاهده شود، که نگران کننده نبوده و مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند. اما خونریزی شدید و افزایش ترشحات طبیعی نیست و باید به پزشک اطلاع داده شود.
همچنین، خونریزی شدید در دوره قاعدگی نیز غیر طبیعی است که باید بررسی شود. زنانی که دارای اختلالات خونریزی مانند هموفیلی هستند و افرادی که به طور منظم داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنند، در معرض خطر خونریزی خواهند بود. به همین علت مشورت با پزشک برای محدود یا قطع کردن داروها پیش از انجام کولپوسکوپی برای این نوع بیماران ضروری است.
آیا امکان عفونت بعد از کولپوسکوپی وجود دارد؟
استفاده از ابزار استریل در طول کولپوسکوپی، احتمال عفونت را تا حد زیادی کاهش می دهد. با این حال، ممکن است در موارد نادر بیمار دچار عفونت شود. در صورت مشاهده علائم عفونت مانند لرز، تب یا ترشحات بدبو شدید بعد از کولپوسکوپی با پزشک خود تماس گرفته و علائم خود را در اسرع وقت گزارش دهید.
جواب آزمایش کولپوسکوپی
کولپوسکوپی می تواند مشکلاتی مانند زگیل ناحیه تناسلی، بافت غیر طبیعی، سلول های پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم را نشان دهند. متخصص زنان و زایمان پس از بررسی نتیجه آزمایش می تواند در صورت وجود بیماری، درمان را آغاز کند. معمولا دیسپلازی دهانه رحم باعث سرطان دهانه رحم می شود که دلیل آن ابتلا به ویروس HPV است. CIN در این آزمایش مورد ارزیابی قرار می گیرد که به شرح زیر است:
CIN1
دیسپلازی دهانه رحم نوع خفیف است و یک سوم مخاط دهانه رحم را درگیر کرده است.
CIN2
درجه این ضایعه بالاتر است و دو سوم مخاط دهانه رحم درگیر شده است.
CIN3
این نوع بالاترین سطح درگیری بافت مخاطی دهانه رحم است. این نوع کارسینوم درجا نامیده می شود و فرم اولیه سرطان دهانه زحم می شود.
بنابراین اگر CIN در آزمایش کولپوسکوپی مثبت باشد، باید حتما برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به پزشک مراجعه نمایید و اقدامات لازم صورت گیرد.
کلام آخر
کولپوسکوپی یکی از روش های تشخیصی برای یافتن بیماری های دهانه رحم و واژن است. این روش معمولا پس از مثبت شدن تست پاپ اسمیر و یا داشتن بیماری هایی مانند زگیل تناسلی، تبخال تناسلی، عفونت های مقاوم به درمان در دهانه رحم و واژن، زخم های مقاوم به درمان دهانه رحم و خونریزی و لکه بینی بعد از مقاربت انجام می گردد.
در این روش دهانه رحم و واژن به کمک لنز دستگاه کولپوسکوپ با بزرگنمایی حدود ۴۰ برابر مشاهده شده و بافت های غیر طبیعی بررسی می گردد. گاهی اوقات در صورت مشاهده بافت غیر طبیعی، پزشک نمونه برداری (بیوپسی) را به طور همزمان انجام می دهد که ممکن است با درد خفیف همراه باشد.
در صورتی که در زمینه تست کولپوسکوپی سوالی دارید می توانید در انتهای همین مقاله بخش نظرات آن را با دکتر شراره صدری نائینی متخصص زنان و زایمان مطرح کنید.