درمان ناباروری زنان به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله سن فردی که می‌خواهد باردار شود، مدت زمان ناباروری، ترجیحات شخصی و وضعیت سلامت عمومی او. پزشکان به طور کلی ناباروری را به عنوان باردار نشدن پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم بدون استفاده از روش های پیشگیری از بارداری تعریف می کنند.
در صورتی که یک مرد یا زن به دلیل مشکل در سیستم تولید مثل هر یک از طرفین نمی تواند باردار شود ناباروری اتفاق می افتد. این مشکل می تواند به دو صورت اولیه یا ثانویه باشد. ناباروری اولیه زمانی است که فرد اصلاً قادر به بارداری نباشد. در صورتی که فردی قبلا باردار شده باشد اما دیگر قادر به بارداری نباشد، ناباروری ثانویه نامیده می شود.
دراین مقاله به علل و درمان ناباروری در زنان می پردازیم:
دلایل ناباروری زنان
ناباروری در زنان نیز می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این دلایل شامل موارد زیر است:
مشکلات مربوط به تخمک گذاری
اختلالات تخمک گذاری حدود ۲۵ درصد از موارد ناباروری را در زنان تشکیل می دهد. تخمک گذاری رهاسازی ماهانه تخمک است. تخمک ها ممکن است هرگز آزاد نشوند یا فقط در برخی از چرخه ها آزاد شوند.
اختلالات تخمک گذاری ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- هیپرپرولاکتینمی: اگر سطح پرولاکتین بالا باشد و زن باردار یا شیرده نباشد، ممکن است بر تخمک گذاری و باروری تأثیر بگذارد.
- مشکلات تیروئید: پرکاری یا کم کاری غده تیروئید می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود که در تخمک گذاری اختلال ایجاد می کند.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): این یک وضعیت هورمونی است که می تواند باعث قاعدگی مکرر یا طولانی شود و می تواند در تخمک گذاری اختلال ایجاد کند.
مشکلات در رحم یا لوله های فالوپ نیز می تواند مانع از حرکت تخمک از تخمدان به رحم شود. اگر تخمک حرکت نکند، باردار شدن به طور طبیعی دشوارتر است.
علل دیگر ناباروری عبارتند از:
- بیماری های مزمن: این بیماری ها شامل ایدز یا سرطان است.
- نارسایی اولیه تخمدان :(POI تخمدان ها قبل از ۴۰ سالگی به طور طبیعی کار نمی کنند.
- کیفیت تخمک ضعیف: کیفیت تخمک ممکن است در لقاح اختلال ایجاد کند. با افزایش سن، تعداد و کیفیت تخمک ها کاهش می یابد. تخمک هایی که آسیب دیده اند یا دچار ناهنجاری های ژنتیکی می شوند ممکن است نتوانند حاملگی را ایجاد کنند. هر چه سن یک زن بیشتر باشد، این خطر بیشتر است.
- جراحی: جراحی لگن گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد اسکار یا آسیب به لوله های فالوپ شود. جراحی دهانه رحم (گردن رحم) گاهی اوقات باعث ایجاد زخم یا کوتاه شدن دهانه رحم می شود.
- فیبروم های زیر مخاطی: تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی در دیواره عضلانی رحم ایجاد می شوند. آنها می توانند با لانه گزینی یا مسدود کردن لوله فالوپ تداخل کنند و از بارور شدن تخمک توسط اسپرم جلوگیری کنند.
- آندومتریوز: سلول هایی که به طور معمول در پوشش داخلی رحم رخ می دهند، شروع به رشد در نقاط دیگر بدن می کنند.
- بستن لوله ها: در زنانی که انسداد لوله های فالوپ خود را انتخاب کرده اند، می توان این روند را معکوس کرد، اما احتمال بارور شدن مجدد زیاد نیست.
عوامل خطر در باروری زنان و مردان
عوامل خطر خاصی وجود دارد که می تواند احتمال ناباروری را برای هر دو جنس افزایش دهد. این شامل:
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به طور قابل توجهی خطر ناباروری را در هر دو جنس افزایش می دهد و ممکن است اثرات درمان باروری را تضعیف کند. سیگار کشیدن در دوران بارداری احتمال سقط جنین را افزایش می دهد.
- شیمی درمانی: برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند منجر به نارسایی تخمدان یا کاهش قابل توجه تعداد اسپرم شوند.
- پرتو: اگر این پرتو در نزدیکی اندام های تولید مثل باشد، می تواند خطر مشکلات باروری را افزایش دهد.
- عفونت های مقاربتی (STIs): کلامیدیا می تواند به لوله های فالوپ در زنان آسیب برساند و باعث التهاب در کیسه بیضه مردان شود. برخی دیگر از بیماری های مقاربتی نیز ممکن است باعث ناباروری شوند.
- سن: توانایی زنان برای باردار شدن ممکن است به تدریج قبل یا حدود ۳۵ سالگی کاهش یابد، در حالی که باروری مردان پس از ۴۰ سالگی شروع به کاهش می کند.
علاوه بر این، عوامل دیگری نیز ممکن است با ناباروری مرتبط باشند، اگرچه در بسیاری از موارد، تحقیقات هنوز کافی نیست. این شامل:
- مواد مخدر: مصرف داروهایی مانند حشیش یا کوکائین می تواند تعداد اسپرم را کاهش دهد. برخی از زنانی که از حشیش یا کوکائین استفاده می کنند نیز ممکن است مشکلات باروری داشته باشند.
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی: برخی از آفت کش ها، علف کش ها، فلزات (مانند سرب)، مواد شوینده و حلال ها با مشکلات باروری در هر دو جنس مرتبط هستند.
- چاقی: این ممکن است شانس باردار شدن را برای هر دو جنس کاهش دهد.
- استرس: استرس می تواند یک عامل باشد، به خصوص اگر منجر به کاهش فعالیت جنسی شود. همچنین می تواند بر تخمک گذاری زنان و تولید اسپرم مردان تأثیر بگذارد.
- ورزش: ورزش زیاد و کم می تواند منجر به مشکلات باروری در هر دو جنس شود. در مردان، می تواند بر روی تعداد اسپرم تأثیر بگذارد.
- تغذیه: یک رژیم غذایی ناسالم می تواند بر باروری در مردان و زنان تأثیر بگذارد.
- مصرف زیاد الکل
درمان ناباروری زنان
برای کمک به باردار شدن به طور طبیعی ممکن است از روشهای مختلفی استفاده شود. اولین راهبردی که ممکن است به زوجین برای درمان ناباروری پیشنهاد شود، داشتن رابطه جنسی بیشتر در زمان تخمک گذاری است.
- به طور معمول چرخه قاعدگی حدود ۲۸ تا ۳۲ روز طول می کشد. با شمارش از اولین روز آخرین قاعدگی، یک زن معمولاً بین روزهای ۱۱ تا ۲۱ تخمک گذاری می کند.
هر فردی که دوره سیکلش کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز است باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کند.با این حال، زمان آمیزش جنسی ممکن است به تنهایی برای کمک به بارداری کافی نباشد. درمان به علت اصلی ناباروری بستگی دارد.
- درمان ناباروری در مردان می تواند شامل تجویز داروهای معتبر برای اختلال نعوظ باشد. جراحی ممکن است شامل روشی برای برداشتن ورید واریسی در کیسه بیضه یا ترمیم اپیدیدیم مسدود شده باشد.
- در زنان، پزشکان می توانند داروهای باروری را برای تنظیم یا القای تخمک گذاری تجویز کنند. اینها می توانند شامل کلومیفن (کلومید، سروفن)، لتروزول (فمارا)، داروهای آگونیست دوپامین و انواع داروهای هورمونی باشند.
- اگر لوله های فالوپ مسدود یا زخمی شده باشند، ترمیم جراحی ممکن است عبور تخمک ها را آسان تر کند. همچنین ممکن است به فرد توصیه شود که تحت IVF قرار گیرد.
- پزشکان همچنین ممکن است اندومتریوز را با جراحی لاپاراسکوپی درمان کنند. آنها یک برش کوچک در شکم ایجاد می کنند و یک میکروسکوپ نازک و انعطاف پذیر با نوری در انتهای آن به نام لاپاروسکوپ وارد می کنند. سپس جراح می تواند ایمپلنت ها و بافت اسکار را بردارد که ممکن است درد را کاهش داده و به باروری کمک کند.
روش های لقاح کمکی برای درمان ناباروری زنان
روش های زیر در حال حاضر برای لقاح کمکی یا مصنوعی در دسترس هستند:
- تلقیح داخل رحمی (IUI): در زمان تخمک گذاری، پزشک یک کاتتر ظریف را از طریق دهانه رحم وارد رحم می کند تا نمونه اسپرم را مستقیماً در رحم قرار دهد.
- لقاح آزمایشگاهی (IVF): پزشکان اسپرم را با تخمک های بارور نشده در جایی که لقاح می تواند انجام شود قرار می دهند. سپس جنین را در رحم قرار می دهند تا بارداری آغاز شود. تکنیک های IVF می تواند شامل تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) باشد.
- اهدای اسپرم یا تخمک: در صورت لزوم فرد می تواند از اهدای تخمک یا اسپرم استفاده کند. درمان باروری با تخمک اهدایی را می توان با استفاده از IVF انجام داد.
- تحریک الکتریکی یا ارتعاشی برای رسیدن به انزال: ممکن است بتوان با تحریک الکتریکی یا ارتعاشی به فرد در رسیدن به انزال کمک کرد. این می تواند به مردی کمک کند که نمی تواند به طور طبیعی انزال کند، مثلاً به دلیل آسیب نخاعی.
- آسپیراسیون اسپرم از طریق جراحی: اسپرم از قسمتی از دستگاه تناسلی مرد مانند مجرای دفران، بیضه یا اپیدیدیم خارج می شود. پزشکان از IVF برای بارور کردن تخمک یا فریز کردن اسپرم برای استفاده بعدی استفاده خواهند کرد.
درمان ناباروی یکی از تخصص های ویژه دکتر صدری نائینی است و ایشان چندین سال است در این زمینه، یاری رسان زوجهای جوان بوده اند. درمان ناباروری نیازمند دسترسی به جدیدترین اطلاعات و متدهای روز دنیاست و دکتر صدری نائینی با توجه به تجربه خود و تلاش برای به روز ماندن در این زمینه، درمان ناباروری را با استفاده از جدیدترین متدها و تکنیک های اروپا و امریکا انجام می دهد. شما می‌توانید برای مشاوره یا تعیین وقت از طریق شماره ۰۲۱۴۴۴۴۷۷۳۳ اقدام نمایید.