عوارض زایمان سزارین

به طور کلی، زایمان سزارین، یک عمل بسیار ایمن است. بیشتر عوارض زایمان سزارین مربوط به خودعمل نیست، بلکه ناشی از علت زایمان سزارین است. مثلا زنی که جفتش خیلی زود جدا می شود ممکن است به زایمان سزارین اورژانسی نیاز داشته باشد که می تواند منجر به از دست دادن خون زیادی شود.

ممکن است زمانی برای بیهوشی اپیدورال یا نخاعی وجود نداشته باشد (زیرا انجام این نوع بیهوشی پیچیده است) و ممکن است نیاز به بیهوشی عمومی باشد. در این موارد ممکن است از بیهوشی عمومی عوارضی ایجاد شود. عوارض بیهوشی عمومی به طور قابل توجهی بیشتر از عوارض بیهوشی نخاعی یا اپیدورال است.

عوامل ایجاد کننده عوارض زایمان سزارین

عواملی  وجود دارد که احتمال بروز عوارض زایمان سزارین را افزایش می دهد. این عوامل خطر عبارتند از:

• چاقی
• سایز بزرگ نوزاد
• عوارض اورژانسی که نیاز به زایمان سزارین دارد
• زایمان طولانی یا جراحی
• داشتن دو قلو
• حساسیت به داروهای بیهوشی و داروها
• بی تحرکی مادر
• کم بودن سلول های خون مادر
• استفاده از اپیدورال
• زایمان زودرس
• دیابت

عوارض زایمان سزارین

برخی از عوارض احتمالی زایمان سزارین به شرح زیر است:

• عفونت یا تب بعد از جراحی
• از دست دادن خون خیلی زیاد
• آسیب به اندام ها
• هیسترکتومی اورژانسی
• لخته خون
• واکنش به دارو یا بیهوشی
• مشکلات عاطفی
• بافت اسکار و بوجو آمدن مشکل در زایمان های آینده
• مرگ مادر
• آسیب به نوزاد

خوشبختانه، عوارض جدی ناشی از زایمان سزارین نادر است. در ادامه به توضیح هر یک از عوارض اصلی زایمان سزارین می پردازیم.

۱. عفونت بعد از زایمان سزارین

پاره شدن غشاها، باعث می شود رحم به ویژه در معرض خطرعفونت قرار بگیرد. باکتری هایی که به طور معمول در واژن زندگی می کنند می توانند به راحتی به رحم سرایت کنند. اگر باکتری در رحم باشد، برش زایمان سزارین ممکن است منجر به آندومتریت (عفونت رحم) شود.

۲. اندومتریت

آندومتریت می‌تواند پیامد مستقیم زایمان سزارین باشد. خوشبختانه می توان آندومتریت را می‌توان با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد و به نظر نمی‌رسد این نوع عفونت مانع از بارداری ایمن زنان در آینده شود. در موارد بسیار نادر، عفونت ممکن است جدی باشد و نیاز به هیسترکتومی داشته باشد.

مشکلاتی از این دست پس از زایمان های طولانی، زمانی که پرده ها برای مدت طولانی قبل از شروع جراحی پاره شده اند، شایع تر است.

۳. عفونت زخم بعد از سزارین

برخی از زنان در محل برش لایه های خارجی پوست به جای رحم دچار عفونت می شوند. این اغلب عفونت زخم پس از سزارین نامیده می شود. عفونت زخم اغلب با تب و درد شکم همراه است. عفونت پوست یا هر لایه بافتی که بریده شده است به طور معمول با آنتی بیوتیک قابل درمان است. این عفونت ها همچنین می توانند باعث ایجاد آبسه هایی شوند که با چرک پر می شوند. اگر آبسه وجود داشته باشد، پزشک ممکن است مجبور شود زخم را دوباره باز کند تا محل عفونی را تخلیه و تمیز کند.

گاهی اوقات، عفونت می تواند به سایر اندام ها سرایت کند یا نوع باکتری که زخم را عفونی می کند می تواند بسیار تهاجمی باشد. این عفونت ها نادر هستند اما می توانند خطرناک باشند. با درمان مناسب، مانند آنتی بیوتیک و بستری شدن در بیمارستان، حتی جدی ترین عفونت ها نیز قابل درمان هستند.

۴. تب نفاس یا بعد از زایمان و سپسیس

مهمترین عوارض زایمان سزارین عفونت پس از زایمان است. این عفونت اغلب در رحم یا واژن شروع می شود. اگر در سراسر بدن پخش شود به آن سپسیس می گویند. بیشتر اوقات، عفونت زود تشخیص داده می شود و معمولاً با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

 اگر عفونت درمان نشود و سپسیس رخ دهد، درمان آن دشوارتر است. در موارد نادر، سپسیس می تواند کشنده باشد. تب در ۱۰ روز اول پس از زایمان سزارین علامت هشدار دهنده تب نفاس است. عفونت هایی مانند عفونت ادراری یا ورم پستان (عفونت در سینه ها) می تواند نشانه این عارضه باشد. آنها باید به سرعت درمان شوند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

۵. خونریزی بعد از زایمان

میزان میانگین از دست دادن خون برای زایمان طبیعی حدود ۵۰۰ سی سی (حدود دو فنجان) است. میانگین از دست دادن خون با زایمان سزارین دو برابر بیشتر از زایمان طبیعی است.

دلیل خونریزی اینست که رحم باردار یکی از بزرگترین منابع خون را در بین اعضای بدن دارد. در هر زایمان سزارین، هنگامی که جراح دیواره رحم را برای دسترسی به نوزاد باز می کند، رگ های خونی بزرگ بریده می شود.

 اکثر زنان باردار سالم می توانند این میزان از دست دادن خون را بدون هیچ مشکلی تحمل کنند. با این حال، از دست دادن خون می تواند باعث ایجاد یک سری عوارض شود.

اشکال خطرناک خونریزی بعد از زایمان شامل موارد زیراست:

۱. خونریزی پس از زایمان

از دست دادن خون زیادی در حین زایمان سزارین طبیعی است. هنگامی که شما بیش از حد خونریزی می کنید، ممکن است به آن خونریزی پس از زایمان گفته شود. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که یک عضو بریده شود، رگ های خونی به طور کامل بخیه نشوند، یا در حین زایمان شرایط اضطراری وجود داشته باشد. آنها همچنین می توانند ناشی از پارگی واژن یا بافت مجاور، اپیزیوتومی بزرگ یا پارگی رحم باشند. برخی از زنان در لخته شدن خون مشکل دارند که باعث می شود پس از هر نوع بریدگی، پارگی یا کبودی، خونریزی متوقف نشود.

در برخی موارد، برای جایگزینی خون از دست رفته، در حین یا پس از زایمان سزارین به زنان تزریق خون داده می شود. دارو، مایعات IV، مکمل‌های آهن، و غذاهای مغذی یا ویتامین‌ها توصیه می‌شود تا به شما در بازیابی قدرت و خون رسانی پس از خونریزی کمک کنند.

۲. آتونی

پس از زایمان نوزاد و جفت، رحم باید منقبض شود تا رگ‌های خونی که جفت را در دوران بارداری تأمین می‌کنند، ببندد. آتونی رحم پس از زایمان طولانی یا تولد یک نوزاد بزرگ یا دوقلو اتفاق می فتد.

هنگامی که رحم دارای آتونی است، خونریزی ممکن است بسیار سریع باشد. خوشبختانه، تعدادی از داروهای بسیار موثر برای درمان آتونی رحم ساخته شده است. اگر داروها مؤثر نباشند و خونریزی قابل توجه باشد، برداشتن رحم با جراحی ممکن است ضروری باشد.

۶. پارگی

گاهی اوقات برش زایمان سزارین به اندازه کافی گشاد نیست که نوزاد از آن عبور کند، به خصوص زمانی که کودک بسیار بزرگ است. از آنجایی که نوزاد از طریق برش به دنیا می آید، برش ممکن است به قسمت هایی که جراح در نظر ندارد پاره شود. نواحی سمت راست و چپ رحم دارای شریان ها و وریدهای بزرگی هستند که ممکن است به طور تصادفی پاره شوند. اگر پزشک به سرعت متوجه پارگی شود، قبل از از دست دادن خون زیاد می توان آن را با خیال راحت ترمیم کرد.

در مواقع دیگر، جراح ممکن است به طور تصادفی شریان ها یا اندام های مجاور را در طول عمل برش دهد. به عنوان مثال، گاهی اوقات چاقو در حین زایمان سزارین به مثانه برخورد می کند، زیرا به رحم نزدیک است.

 این پارگی ها می توانند باعث خونریزی شدید شوند. همچنین ممکن است نیاز به بخیه ها و تعمیرات اضافی داشته باشند. در موارد نادر، آسیب به سایر اندام ها نیاز به جراحی دوم برای رفع آن دارد.

۷. هیسترکتومی

هیسترکتومی سزارین برداشتن رحم بلافاصله پس از زایمان سزارین است. برخی از عوارض زایمان سزارین (معمولاً با خونریزی شدید مرتبط است) ممکن است برای نجات جان مادر، پزشک را مجبور به برداشتن رحم کند.

 حتی اگر خطر هیسترکتومی بعد از زایمان سزارین بیشتر باشد، خونریزی که نیاز به هیسترکتومی دارد ممکن است حتی پس از زایمان طبیعی طبیعی نیز اتفاق بیفتد. مانند تمام عوارض ذکر شده در بالا، هیسترکتومی سزارین بسیار نادر است. اکثر متخصصین زنان و زایمان احتمالاً فقط چند بار در طول کار خود نیاز به انجام هیسترکتومی اورژانسی دارند.

۸. لخته شدن خون

احتمالاً ترسناک ترین عوارض زایمان سزارین، تشکیل لخته خون در پاها یا ناحیه لگن مادر است. این لخته های خون می توانند شکسته شوند و به ریه ها بروند. اگر این اتفاق بیفتد، آمبولی ریه نامیده می شود.

 اگر لخته خون به موقع پیدا شود، می توان با استفاده از یک رقیق کننده خون (مانند کومادین یا وارفارین) آن را درمان کرد.

لخته شدن خون در شرایط زیر شایع تر است:

• مادر اضافه وزن دارد.
• عمل طولانی یا پیچیده بود.
• مادر پس از عمل مدت طولانی استراحت در بستر داشته است.

۹. واکنش های نامطلوب به دارو، لاتکس یا بیهوشی

علاوه بر مشکلات ناشی از زایمان سزارین، برخی از زنان عوارض مربوط به دارو، لاتکس یا بیهوشی را تجربه می کنند. واکنش های این موارد می تواند از بسیار خفیف (مانند سردرد یا خشکی دهان) تا بسیار جدی (مثل مرگ بر اثر شوک آنافیلاکتیک) متغیر باشد.

برخی از زنان به داروها یا محصولاتی که در عمل زایمان سزارین استفاده می شوند، حساسیت شدید دارند. اگر پزشک از این آلرژی ها اطلاعی نداشته باشد، ممکن است اجتناب از واکنش بد غیرممکن باشد.

واکنش های ناشی از حساسیت  دارویی، لاتکس یا بیهوشی عبارتند از:

• سردرد شدید
• تاری دید
• استفراغ یا حالت تهوع
• اسهال
• درد معده، کمر یا پا
• تب
• تورم گلو
• ضعف پایدار
• پوست رنگ پریده یا زرد شده
• کهیر، تورم یا لکه های پوستی
• سرگیجه یا غش
• مشکل در تنفس
• نبض ضعیف یا تند

بیشتر بخوانید:

نحوه خوابیدن بعد از زایمان سزارین

افتادگی شکم بعد از زایمان

۱۰. مشکلات عاطفی

یکی از عوارض زایمان سزارین بوجود آمدن برخی مشکلات عاطفی به دلایلی مانند از دست دادن فرصت زایمان طبیعی، یا نارضایتی از روند زایمان است.

این زنان در ابتدا ممکن است در برقراری ارتباط با نوزاد دچار مشکل شوند. علاوه بر این احساسات، زنانی که سایر عوارض زایمان سزارین (مانند هیسترکتومی اورژانسی) را تجربه کرده‌اند، ممکن است در آینده دچار مشکل عاطفی در سازگاری با ناباروری یا ناتوانی در زایمان طبیعی باشند.

 11. عوارض در بارداری های آینده

برخی از عوارض زایمان سزارین – مانند هیسترکتومی – باعث می شود که یک زن بچه دیگری نداشته باشد. با این حال، حتی اگر عمل جراحی به خوبی انجام شود و مادر بهبود یابد، ممکن است در آینده با مشکلاتی در بارداری مواجه شود. این می تواند به دلیل بافت اسکار در محل زایمان سزارین اتفاق بیفتد. حاملگی های آینده نیز ممکن است در نواحی خطرناکی مانند اسکار زایمان سزارین کاشته شوند.

این جراحی همچنین ممکن است دیواره رحم را ضعیف کند و زایمان طبیعی آینده را دشوار یا حتی خطرناک کند. اگرچه بسیاری از زنان می توانند پس از زایمان سزارین ، زایمان طبیعی واژینال موفقی داشته باشند، اما در برخی موارد ممکن است رحم در محل بریدگی قدیمی باز شود.

۱۲. مرگ مادر

اگرچه این مورد بسیار نادر است اما برخی از زنان ممکن است به دلیل عوارض زایمان سزارین جان خود را از دست می دهند. مرگ ممکن است ناشی از یک یا چند مورد از عوارض ذکر شده در بالا باشد. مانند عفونت کنترل نشده، لخته شدن خون در ریه، یا از دست دادن خون زیاد.

بیشتر بخوانید:

ابدومینوپلاستی همزمان با سزارین

عوارض زایمان سزارین برای نوزاد

گاهی ممکن است کودک نیز در اثر زایمان سزارین دچار مشکلاتی شود. عوارض زیر ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد:

• بریدگی از ابزار جراحی
• مشکلات تنفسی
• زایمان زودرس

همانطور که پوست، رگ‌های خونی و اندام‌های مادر در اثر جراحی آسیب می‌بینند، نوزاد نیز می‌تواند به طور تصادفی در حین زایمان سزارین بریده شود. هر بریدگی معمولاً بسیار کوچک است و به سرعت بهبود می یابد. بیشتر اوقات، نوزادان هنگام تولد از طریق سزارین دچار مشکلات تنفسی می شوند. ممکن است بلافاصله پس از تولد برای تنفس نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشند.

در نهایت، برخی از نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند، به دلیل نارس بودن دچار مشکل می‌شوند. این اغلب زمانی اتفاق می افتد که یک زن به دلیل مشکلی در بارداری زود زایمان می کند یا سن حاملگی اشتباه محاسبه شود. نوزادانی که خیلی زود به دنیا می آیند می توانند مشکلاتی در رشد و تکامل داشته باشند.

 عوارض برای نوزاد نادر و معمولاً موقتی است و معمولا تحقیقات انجام شده تفاوتی را بین نوزادان متولد شده از طریق واژینال و نوزادان متولد شده در زایمان سزارین را نشان نمی دهد.